“Cảm nhận về cái đẹp của mỗi người là khác nhau.”

Có một điểm chung mà nếu các bạn để ý sẽ nhận ra, đó là khi nói chuyện về nghệ thuật, hầu hết mọi người gán cho nó tính cá nhân. Nhất là đối với nghệ thuật hiện đại.

Hồi còn học cấp ba, mình rất lậm tính cá nhân này. Có lẽ tại vì được học rất nhiều về Thơ mới và đại diện tiêu biểu là Xuân Diệu. Hồi đó hâm mộ XuânDiệu lắm. Bản ngã được tôn sùng như cả vũ trụ. Tại sao trong tâm hồn người ấy lại có cả một dải ngân hà kỳ bí và xa xôi. Những mường tượng của người ấy về chuyện tình yêu của người ấy sao mà lãng mạn. Mình cố gắng bắt chước Xuân Diệu, uống rượu và hát dưới đêm trăng, chờ mong những phút vụt sáng huy hoàng.

Nhưng Xuân Diệu còn lâu mới là người tiên phong của xu hướng này. Điều mình muốn nói ở đây là, việc học văn thời cấp ba chỉ là một biểu hiện. Sự sùng bái cá nhân có lẽ đã bén rễ kể từ khi phong trào khai sáng lên ngôi, và càng ngày càng ăn sâu vào trong hầu hết cách nhìn nhận của chúng ta về nghệ thuật. 

Hãy tự hỏi, Van Gogh liệu có nổi tiếng đến như thế nếu ông ấy không tự cắt tai không? Bản thân bức tranh không còn quan trọng lắm nữa, mà là câu chuyện đứng sau nó được viết lên thế nào. Hãy cố viết lên một câu chuyện về bản thân mình, bằng cách đó chúng ta sẽ đắt hàng. Bởi vì hầu hết mọi người đều thèm khát các câu chuyện thú vị kì lạ của một cá nhân mà họ (tưởng rằng) họ không bao giờ có được.

Chúng ta ngắm tranh Picasso hàng giờ và tưởng tượng rằng mình cũng được một phần thưởng lãm người tình màu hồng ngọt ngào si mê của ông. Và quan trọng là người tình đó phải phi thường, phải kỳ lạ, phải là một câu chuyện cá nhân chỉ của riêng người đó thôi. 

Nhưng chủ nghĩa cá nhân chỉ là một quan điểm và không không phải chân lý. Bên cạnh những mặt tốt, nó cũng gây ra một vài phiền nhiễu. 

Có quá nhiều người nói rằng: “Nó đẹp vì tôi thấy nó đẹp”. Thậm chí, những người không có một chút một khái niệm nào về vẻ đẹp kỹ thuật, cũng có thể gạt bỏ đi tất cả các vấn đề lý thuyết, để tuyên bố như vậy. Bằng cách này, chúng ta đặt cảm nhận cá nhân lên vị trí giám khảo tối cao. Mọi giải thích khác đều đứng dưới nó. Chúng ta có thể trốn tránh việc giải thích tại sao. “Cảm nhận, nó quan trọng và siêu việt lắm, chỉ bằng cảm nhận thôi chúng ta có thể đánh giá được mọi thứ ! Và, biết không, nó không thể giải thích được !”

Nhưng xin hỏi rằng: cái tôi của chúng ta, nó là ai mà quan trọng nhường vậy?

Và câu chuyện của những người lạ, họ là ai mà quan trọng như thế? “Nó đẹp vì anh ta nói rằng nó đẹp.”

Điều đó rất có thể khiến chúng ta thỏa mãn với những điều nhỏ bé ngắn ngủi, xem thường giá trị kỹ thuật và cần lao được kết tinh trong những sản phẩm “cổ điển” và ngừng suy nghĩ về sự dài lâu của lịch sử. Và xa hơn nữa, chúng ta không thể nhìn ra ngoài vũ trụ, nơi mà ta được biết rằng mình làm từ những bụi sao.

Vì không thể nhìn về lịch sử, và nhìn ra vũ trụ, chúng ta đánh mất sự khiêm tốn. Cho rằng chúng ta có thể khắc phục mọi lỗi lầm. Cố gắng thử tất cả mọi thứ, kể cả những điều tồi tệ, chỉ để cho biết, và không mảy may nghĩ đến việc xưng tội. Quên rằng loài người nhỏ bé đến mức nào. Quên rằng chúng ta không thể chiếm đoạt, hay đánh bại, mà chỉ có thể cố gắng hiểu hơn một chút và chung sống hòa hợp với thực tế lớn lao này.

Hà Nội, 08/05/2018

Khi Henri Matisse đang ăn một quả cà chua, có người hỏi ông rằng liệu Matisse có nhìn quả cà chua một cách nghệ sĩ không. Ông đáp: “Không, tôi nhìn quả cà chua này như trăm nghìn người khác. Chỉ khi nào tôi vẽ nó, tôi mới nhìn nó khác biệt đi thôi”.

Ai đó phát biểu: “Tôi không bao giờ vẽ được. Vì tôi không có năng khiếu.” 

Một sự nhầm to.

Vẽ không yêu cầu điều kiện thể chất bẩm sinh giống như múa, hát, hay thể dục dụng cụ. Tất nhiên sẽ có người vẽ tốt hon những người khác, cũng giống như có người giỏi toán và có người không. Nhưng về cơ bản, nếu đã muốn, ai cũng có thể vẽ đẹp tương đối, cũng như việc vượt qua môn toán thời còn đi học.

Và nếu bạn không biết vẽ, có thể bạn đã không học đúng cách. Giống như mình hồi tiểu học. Thời đó mình rất sợ tranh đề tài. Điển hình: “Hãy vẽ cảnh sân trường em trong giờ ra chơi”. Cô giáo thì không hướng dẫn gì cả, và cả lớp phải ngồi trong phòng, cố nặn ra một hình dung về khung cảnh rộn ràng của giờ ra chơi. Đề tài này có thể không làm khó những đứa trẻ vốn sẵn trí tưởng tượng, nhưng với phần đông cả lớp thì đây là cực hình. Đơn giản là vì việc vẽ từ trí tưởng tượng là một kỹ năng nâng cao.

Vậy làm sao để bắt đầu vẽ đúng cách? Hãy tư duy như một hoạ sĩ.

Câu hỏi này thực sự hóc búa, ngay cả đối với nhiều người vẽ. Phần đông người vẽ, ví dụ như đứa bạn hoạ sĩ trong lớp của bạn, thường làm theo một cách rất tự nhiên, chỉ là cầm bút lên và vẽ cái gì mình thích. Giống như khi được hỏi: “Tại sao bạn biết đi xe máy?”, người ta thông thường sẽ trả lời: “À, thì tôi ngồi lên yên xe, gạt chân chống và giữ thăng bằng, sau đó nổ máy và đi thôi”.

Nhưng bây giờ thì mình đã biết câu trả lời là gì sẽ nói cho mọi người biết một việc quan trọng:

Fakt: Vẽ là một global skill

Vẽ thực tế là một “global skill”, là thứ kỹ năng mà ai ở trong điều kiện bình thường cũng có thể đạt được, miễn là có đủ phương tiện, và đã một lần bạn làm được thì cả đời cũng không quên. Biết vẽ cũng giống như việc bạn biết đi bộ, bơi, hay lái xe. Tức là nếu mắt bạn không có vấn đề gì nghiêm trọng, và tay cầm bút của bạn đủ vững để ghi chép, bạn sẽ vẽ được.

Ở trường đại học, mình được dạy bơi, chia theo từng kỹ năng nhỏ: tập nổi, tập quạt tay, đập chân, tập hít thở. Sau đó giảng viên bắt đầu hướng dẫn phối hợp các động tác.

Việc học vẽ, về cơ bản, cũng có thể chia ra các phần như vậy. Ta phải nắm được 05 kỹ năng nhận thức

1. Nhận thức về đường nét

2. Nhận thức về không gian

3. Nhận thức về các mối quan hệ 

4. Nhận thức về sáng tối

5. Nhận thức về tổng thể 

05 kỹ năng này hoàn toàn là công việc của tư duy và phân tích. Việc khó nhất có lẽ là phối hợp tất cả chúng lại với nhau, và đây chính là tầm quan trọng của việc thực hành nhiều lần. Ở trong lớp, mình hướng dẫn học viên tất cả các kỹ năng này, sau đó giao các task nhỏ. Ban đầu là phối hợp hai kỹ năng, sau đó tăng dần độ khó bằng việc phối hợp nhiều kỹ năng hơn. 

Ngoài ra, còn hai kỹ năng nâng cao, đó là vẽ từ trí nhớ và vẽ từ trí tưởng tượng. Nếu người chưa biết vẽ bao giờ bập vào học hai kỹ năng này đầu tiên thì rất có thể người đó sẽ vẽ ra một tác phẩm đương đại :)

Quay lại chuyện Matisse ăn quả cà chua. Khi ăn, bác ấy không bật “hoạ-sĩ mode”. Có lẽ phần đông các hoạ sĩ cũng dành đa số thời gian trong ngày nhìn vạn vật giống như bao người. Chỉ khi nào vẽ, họ mới sử dụng đến con mắt hoạ sĩ, hay nói cách khác là tư duy phân tích đó thôi.

Để mình bật mí luôn cho các bạn cách nhìn sự vật với con mắt hoạ sĩ nè. 

1. Nấc thứ nhất: Ghi nhận (capture) những gì hiển hiện ra trước mắt, giống như việc chụp lại một bức ảnh.

2. Nấc thứ hai: Tư duy về cấu trúc 3D của vật thể, quan tâm đến những đường nét cấu trúc bị chìm khuất mà máy ảnh không thể chụp được - ví dụ như khi vẽ ngôi nhà, bạn phải quan tâm đến kèo cột nằm ở đâu.

3. Nấc thứ ba: Nghĩ về chức năng của vật thể. Thông thường, mọi vật đều có chức năng của chúng, là lý do để chúng có hình dạng như vậy - ví dụ như khi vẽ quả dừa, người ta hay bỏ quên cái đài hoa, thể hiện rằng khi xưa quả dừa cũng từng là một bông hoa.

Tạm tạm vậy thôi. Ai muốn nghe nhiều chuyện vui, hãy đến chơi với mình nhaa,

Trên cùng khắp những mảnh đất rộng lớn của nghệ thuật, các nghệ sĩ (hoặc người vẽ) sử dụng bản vẽ như một công cụ giao tiếp thị giác. Trong tay họ có nhiều kỹ thuật để vun vén và diễn đạt ý tưởng. 

Tranh vẽ, cũng giống như chữ viết hay những lời lẽ, là một cách để giao tiếp. Và giống như mọi hình thức giao tiếp khác, hội họa có thể có nhiều khía cạnh và rất đa dạng, như một phương cách biểu hiện quan sát, suy nghĩ và cảm xúc. 

Có rất nhiều người nhắn tin đến cho mình: “Tôi không thể vẽ được, bây giờ muốn vẽ thì phải làm sao?”

Thực ra, chúng ta sẽ khó mà vẽ được, trừ phi có một sự hiểu biết rất rõ ràng: 

• Loại tranh vẽ nào sẽ được tạo ra? 

• Ngôn ngữ thị giác nào được sử dụng? 

(Sự thực, điều này thường bị quên lãng (hoặc hiểu lầm) bởi hầu hết những người dạy và học vẽ)

Thông thường, bạn tìm đến hội họa khi cố gắng sao chép một cái gì đó từ quan sát của mình. Chân dung một người bạn biết. Một sự vật thân quen. Cảnh quan trìu mến. Và đây cũng thường là trắc trở đầu tiên bạn cần phải đối mặt, vì hết thảy mọi người đã cố định trong tâm trí rằng tác phẩm của mình cũng sẽ sống động như hình dung của mình, rằng mọi thứ phải hoàn hảo. Và rốt cục, bạn cũng thường kết thúc trong sự nản lòng và cảm giác thất bại. 

Hãy nhớ rằng: Bằng việc vẽ, chúng ta không thể mô phỏng được thực tế. 

Chúng ta chỉ có thể tạo ra một dấu mốc hoặc một tuyên ngôn để phản ánh thực tế đó, phù hợp nhất với mục đích của mình.

Hội họa là một phép ẩn dụ - Peter Stanyer

Vì thế, thay vì đeo đuổi ý tưởng về sự thật tròn trĩnh, hãy nắm bắt lấy những phương tiện rất mực phong phú của hội họa và sử dụng nó để vừa đủ đáp ứng nhu cầu của chúng ta.

*** Câu thần chú: “Vừa đủ, vừa đủ, vừa đủ”

Lời tâm sự cho những ai khởi sự học vẽ, đến đây là tạm kết.

-

Tranh minh họa:

André Derain (1905)

Trích đoạn: Le séchage des voiles (Những cánh buồn hong khô)

Sơn dầu trên toan, 82 x 101 cm. Bảo tàng Pushkin, Moscow. Triển lãm năm 1905 tại xa lông Mùa Thu.

Lớp sketching là cái lớp mà các bạn không cần vẽ cũng được.

Tôi nói vậy, là vì các bạn không nhất thiết phải cầm bút vẽ, chỉ cần nghe thôi, cũng đã học được nhiều thứ rồi. Lớp này giống như lớp học cảm thụ. Bên cạnh việc vẽ, các bạn còn có thể khám phá thế giới hội hoạ, hiểu về nó một cách có hệ thống.

Tôi luôn nói với các bạn vào buổi 1, đó là tôi muốn các bạn có hai thứ khi kết thúc khoá học: đó là vẽ có gu và vẽ chủ động. Bây giờ tôi sẽ giải thích sâu hơn về hai tiêu chí này.

Có gu tức là các bạn có quan điểm mạnh. Người ta chỉ có thể thật sự “�có �gu”� nếu sở hữu một cách nhìn hệ thống và toàn diện. Vậy nên tôi dành nhiều thời gian phân tích về trạng thái tâm lý và hoạt động của não bộ khi các bạn vẽ, đồng thời đưa nhiều nội dung về lịch sử hội hoạ vào bài học. Các bạn sẽ hiểu tại sao thời nọ, thời kia người ta vẽ như vậy - và bạn có thể đặt câu hỏi với chính bản thân: tại sao bạn lại vẽ?

Nhiều học viên của tôi đi học, đôi khi muốn có tác phẩm để đem ra cho mọi người cùng thưởng ngoạn trên mạng xã hội. Thế nhưng khi kết thúc khoá học thì họ lại chẳng đăng gì cả, dù vẽ rất đẹp. Khi bạn làm nghệ thuật, tự thấy sung sướng và đôi khi không cần ai biết đến, đó là khi bạn đạt được niềm vui tự thân, toàn vẹn rồi.

Vẽ chủ động cũng như vậy. Là việc bạn thực sự cảm thấy “có nhu cầu”, một thứ nhu cầu chân thật đối với vẽ - một cái gì đó cao hơn nhu cầu phô phang tài năng đó với mọi người. Nó giống như cảm giác khi bạn nhìn thấy một cảnh hoàng hôn tráng lệ, hay bờ vai của người tình yêu dấu, bạn có thể vẽ lại, trên giấy hoặc trong đầu để mãi mãi lưu giữ hình ảnh đẹp đẽ đó. Để làm được như vậy thật triệt để, bạn cần có một sự nhạy cảm với hình ảnh - và tôi có thể giúp bạn phát triển tư duy hình ảnh. Miễn là bạn chăm, làm đủ bài tập về nhà, kết quả sẽ khá ấn tượng.

Vẽ, cùng với viết lách, là hai người bạn đồng hành thân yêu nhất cuộc đời của tôi. Trong cuộc đời vốn nhiều cô đơn và khổ đau (tôi sẽ không giả vờ mình không cô đơn và khổ đau để thuyết phục các bạn rằng vẽ có thể giúp các bạn hạnh phúc mãi mãi về sau) - nhiều khi trong lòng đầy bức bối và dồn nén, ai cũng nên tìm cách đi sâu vào thế giới hỗn độn của nội tâm, chứ không trốn chạy.

Tranh: Bernie Fuchs 

#lophochongxiem #hocve See less

#tamvanbonnghinngo

Hôm nay quay lại quán cũ. Tiny's Cafe ở Nguyễn Tri Phương. Nơi mình và Nhân đã ngồi với nhau rất nhiều lần để bàn về việc mở một lớp vẽ. Hơn ba năm rồi, quán vẫn thế. Mình vẫn thấy quen.

Chính là lớp Hồng Xiêm.

Hồi đó mình và Nhân cùng ngồi nghĩ một cái tên. Nhân bảo, mình hãy chọn một thứ quả gì đi. Và Nhân ngồi lảm nhảm liệt kê ra các loại quả. Táo, mơ, hồng, hồng xiêm…

“Ừ tên Hồng Xiêm hay đấy. Nghe say say. Mà say vừa tầm để người ta thấy yêu đương và rạo rực trong lòng”

Về sau Nhân đi. Em còn nhiều giấc mơ to to. Nhưng em vẫn đến chơi với mình vào mỗi cuối tuần, nhìn ngắm cái mà em đã cùng mình làm, vào cái giai đoạn khó khăn nhất. Hồi đó làm không có lãi, mình vẫn ngửa tay xin mẹ tiền tiêu hàng tháng như thường. Toàn bạn bè thân thiết đến học.

Nếu làm cái gì đó mà mục đích chỉ vì tiền hoặc vì danh vọng, có lẽ nó sẽ không trở thành kỵ sĩ dẫn đường cho niềm tin của mình - trong suốt cuộc đời mù sương.

Mở Hồng Xiêm được chưa đến một năm, mình dừng lại việc dạy vẽ, vào Sài Gòn để làm luật - là cái mình được học trong suốt bốn năm đại học. Ở đây phải kể chuyện sếp Bảo Anh.

Cơ duyên cũng kỳ lạ lắm. Năm ba đại học, mình cùng Giang và Việt Anh làm một cái nghiên cứu khoa học, dưới sự hướng dẫn của thầy Hà. Đó cũng là một chuyện vui. Nhóm được giải quốc gia, bạn bè được cùng nhau đi nhiều nơi. Nhưng quan trọng là, lúc tìm tài liệu cho nghiên cứu, mình bắt gặp bài viết của anh Bảo Anh. Bài đó là luận văn tốt nghiệp thạc sĩ của anh, và mình bị lôi cuốn mạnh mẽ vì lối viết cực kỳ chặt chẽ và lập luận súc tích ấy. Bài viết rất sáng, thật là khác so với các tác giả viết về cùng chủ đề. Mình còn lên mạng search tên anh và stalk mấy ngày. Hoá ra anh còn viết nhiều về các chủ đề khác, về thân phận người nói chung. Giọng văn trữ tình, hơi u sầu nhưng có chất khí khái anh hùng.

Và mình nghĩ: “Ra là người ta có thể vừa làm luật sư giỏi, vừa mơ mộng về những điều đẹp đẽ như vậy”.

Mình viết email cho anh Bảo Anh, để xin vào văn phòng của anh làm thêm. Anh ở Sài Gòn, phỏng vấn qua video call và nhận mình. Nhớ lại, cuộc phỏng vấn ấy khá lạ lùng. Anh không thèm hỏi điểm số của mình, hoặc các thành tích học tập khác. Anh đặt cho mình mấy câu hỏi kỳ lạ để kiểm tra phản xạ tư duy, đại loại: “Dân Ngoại thương thường tự cho mình là elite - vậy em nghĩ thế nào?”

Ban đầu mình làm ở chi nhánh Hà Nội. Về sau, mình xin anh cho mình vào Sài Gòn làm. Mình muốn được thử sức nhiều hơn, tự lập hơn - quan trọng là có cớ để chia tay người yêu cũ. Văn phòng ít người, nhưng khối lượng công việc thì khổng lồ. Nhiệt độ lúc nào cũng duy trì ở mức 18 độ C để người ta phải tỉnh. Anh Bảo Anh- người mình ngưỡng mộ và mong chờ được gặp- thì trở nên lạnh lùng lắm, mặt hằm hằm và giữ một khoảng cách kinh dị với nhân viên. Ai làm sai cái gì, sếp mắng như tát nước vào mặt, bằng cái lối rất Bắc Kỳ, rất chợ búa. Không ai dám đùa với sếp. Trông anh giống một tay giang hồ Hong Kong hơn là một người đã viết ra mấy áng văn thơ trữ tình về những người lính xa quê.

Nhưng ra là anh buộc phải làm thế. Vì cái văn phòng này, nó giống như cái bệnh viện chuyên chữa bệnh cho khách VIP; VIP nào có bệnh nặng, cấp tính, sắp héo, cứ mang vào đây anh chữa. Công việc rất căng thẳng. Sai một ly là héo ngay.

Anh Bảo Anh training cho nhân viên rất kỹ. Anh tổ chức ra nhiều cuộc họp công ty từ Nam ra Bắc qua video call để mắng mỏ và rút kinh nghiệm. Nhiều khi văn phòng im lặng giữa những tiếng quát tháo của anh - một sự im lặng ngột ngạt đè nặng lên mọi người, đến cả đứa nhân viên tép riu nhất là mình.

Được mấy tháng thì mình cảm thấy sự hiện diện của mình ở đây có cái gì sai sai. Hệ thống đó nó như cái bánh xe, to lớn và quyền uy, đầy sức mạnh. Bên trong nó, mọi người hối hả vận hành - toàn những con người tài cán và thông minh. Lẽ ra phải cảm tạ trời đất cho mình cái cơ hội làm việc đó, nhưng mình lại bị mệt. Mình ngủ không ngon. Mỗi tối bó gối và tập chép thơ tiếng Hán của Lý Bạch, Đỗ Phủ trong căn phòng tối om, có ngọn nến leo lét cháy. “Đốt nến cho có sinh khí. Nếu không, mọi thứ cứ trơ ra đây này”- mình nghĩ thế. Tuy nhiên sáng hôm sau mình lại bị mệt kinh dị, lơ đãng và buồn ngủ trong văn phòng dù đã nốc mỗi ngày hai cốc cà phê.

Về sau, anh Bảo Anh kể rằng anh tưởng mình đi quẩy bar sàn nên mới kiệt sức. Nhưng không phải đâu sếp ơi, chỉ vì tinh thần em quá yếu.

Vậy là mình xin nghỉ. Sếp gọi mình vào nói chuyện suốt bốn tiếng đồng hồ - chủ yếu là sếp nói, phân tích các thứ, không cả ăn trưa. Từ chuyện công việc, trôi dạt sang chuyện đời, chuyện người. Quan trọng là anh thuyết phục mình cái gì cả, đơn giản chỉ là kể cho mình suy nghĩ của anh. Lúc đó mình nghĩ: “Con người này, hoá ra lại thèm được nói đến thế. Đến ngày cuối được ở trong công ty anh, anh mới bộc lộ ra một phần cái tính cách cá nhân của anh cho mình hé mắt nhìn xem.”

Mình về lại Hà Nội và chưa muốn quay về văn phòng luật ngay. Mình mở lại Hồng Xiêm, vì từ khi mình nghỉ, các bạn hỏi nhiều quá. Ngay từ khoá đầu tiên, lớp đã kín chỗ. Và mình cảm thấy được lột xác sau những bài training căng như dây đàn ở công ty cũ. Bài giảng của mình gãy gọn, súc tích và chứa nhiều thông tin hơn. Mình research tốt hơn, hiểu người học hơn. Rồi mình hoãn vô thời hạn giấc mơ cũ: trở thành luật sư. Cảm thấy mọi thứ đi đúng hướng rồi thì thôi chứ.

Anh Bảo Anh ra chơi với mình hai lần, thăm cái lớp vẽ nhỏ của mình, từ cái ngày nó chon von trên tầng thượng của cái homestay cũ, thuê giá 50k một giờ. Lúc này sếp mới chính là anh Bảo Anh, nói nhiều, say mê, toàn dịch lý, tử vi, hội hoạ, văn thơ. Anh vẫn ngoa như thế. Có lẽ anh cũng muốn giữ lại chút phẩm chất Bắc Kỳ đanh đá sắc nhọn sau mấy chục năm lăn lộn trên thương trường Sài Gòn. Anh bảo là “Trong các thứ giả vờ ở đời, khó nhất là giả vờ hạnh phúc. Có vẻ em đang hạnh phúc thật”.

Mình chưa bao giờ dám nói cám ơn sếp vì những gì anh đã cho mình. Mình khá xấu hổ, vì đã nhận quá nhiều mà chẳng giúp được gì mấy cho công ty. Tuy nhiên có thể nói rằng, nếu mình làm nên được cái gì đó, một phần rất lớn là nhờ lớp Hồng Xiêm. Mà không có những bài training của sếp thì lớp Hồng Xiêm chắc sẽ rất khác.

Cám ơn cả ngôi trường cũ của mình. Dù mình sinh ra chắc không có năng khiếu hành nghề luật, hoặc làm xuất nhập khẩu - thì chí ít mình cũng đã hiểu một phần của thế giới doanh nhân nó vận hành như nào. Nếu không có đủ thông tin, có lẽ người ta sẽ mãi chần chừ ở ngã ba đường mất.

Đôi khi người ta tuyên truyền một cách rất self-help, đó là hãy cứ cố gắng đi, chăm chỉ đi, nhắm mắt chúi mũi mà làm, thành công sẽ đến với bạn. Ôi, làm gì có chuyện đó. Bạn xem có đi đúng đường của mình hay không đã, rồi hãy bàn đến chuyện chăm. Nếu chọn không đúng lối, đời sẽ quật cho tả tơi, kiệt sức. Có người chọn đúng đường ngay từ đầu, có người không. Chúng ta có thể đổ tại số phận: chúng ta có thể gặp may, hoặc không. Tuy nhiên điều công bằng là: ai đó luôn có quyền nhìn ngó lại con đường mình đi để tỉnh táo đưa ra quyết định, chính giờ phút này.

“Đường vào đạo có tám vạn bốn nghìn ngõ”, ai đó đã nói. Đường sếp mình, thầy mình, các bạn mình đi, cũng là đường vào đạo. Nhiều người đi trước thật xa. Nhiều người chùng chình hoặc rẽ dọc ngang. Với mình, lớp Hồng Xiêm này, học mỹ thuật này, hẳn là con đường đúng. Chẳng biết lý giải tại sao, nó là một cái cảm nhận dường như vượt ra khỏi những kinh nghiệm thông thường - chắc vì “đời cho ta thế”.

Biết ơn những mối nhân duyên đã đưa đẩy mình vào đúng dòng hải lưu. Ở trong này, mọi thứ dễ chịu như nước ối. Biết vậy, dẫu trải qua bão bùng sóng gió, vẫn cứ tin tưởng mà đi.

#lophochongxiem #chuyendoitu

Tranh: Bernie Fuchs See less

Việc đi dạy khiến mình nói khá nhiều. Giờ sinh ra lười nói. Trừ khi có việc gì thật là cần thiết, thì mình hầu như câm như hến. Đi đâu, làm cái gì cũng hiếm khi rủ ai. Không phải mình cô đơn đâu - những lúc câm lặng, mình chỉ là đang sum họp với những người tình tưởng tượng.

Thôi thì mình viết vậy nha. 

Lớp Hồng Xiêm có nhiều cái fact nhỏ. Mình quyết định tổng hợp nó lại ở cái bài viết này - mỗi khi định kể lể cái gì thì sẽ update thêm tí. Các bạn rảnh thì đọc chơi.

Fact 1: Lớp Hồng Xiêm, ngoài việc nó là cái lớp vẽ, thì mình sống ở đây, học hành, đọc sách, sáng tác ở đây. Mình chăm chút cho không gian này bằng lòng thương mến giống như bất kỳ cô gái nào vuốt ve mớ quần áo. Và mình sống ra sao thì ngôi nhà này sẽ như thế. Mình không trưng bày những cuốn sách không bao giờ đọc đến. Không bày hoa giả, không trang điểm.

Khi các bạn đến lớp, nó giống như các bạn đến chơi nhà mình. Mình yêu các bạn dưới tư cách là bạn mình và sẽ đối đãi với các bạn bằng tình bạn bè, không phải như người phục vụ yêu khách hàng thượng đế. Mình thích nắm tay các bạn và mời các bạn uống rượu. Các bạn đều biết chúng ta không giả vờ với nhau.

Fact 2: Các bạn vẫn hay muốn đến chơi với mình, dẫu đã học qua nhiều khoá. Nên có cái luật rừng là, nếu các bạn đã học qua ba khoá ở Hồng Xiêm, các bạn hãy tự động giảm một nửa học phí ở khoá tiếp theo. Nếu đã học hết bốn khoá, thì từ đó các bạn cứ đến thoải mái nhé. Chẳng qua là các bạn thích lớp nên mới tiếp tục đến chơi, chứ mình thì hết chữ để dạy rồi còn gì nữa.

Fact 3: Lớp Hồng Xiêm không chạy quảng cáo (thật ra là có, nhưng xưa xửa là xưa rồi). Lớp sống được là nhờ các bạn rủ rê nhau đi học. Cảm tạ các bạn. Mình dốt các vấn đề kỹ thuật trên internet lắm, đụng đến SEO đã hoa mắt lên rồi. Còn được ở trong cái nhà xinh đẹp này là nhờ các bạn.

Nói vậy chứ tình hình kinh tế suy thoái quá, đến lúc cái lớp này không trụ được tiền thuê nhà nữa, lại phải nhờ bạn nào giỏi kỹ thuật xuống tay chỉ bảo giúp...

Fact 4: Lớp Hồng Xiêm dùng toàn những chất liệu nhẹ nhàng, cơ động. Chủ yếu là vì mình muốn các bạn vẽ mọi nơi mọi lúc. Vẽ trong rừng. Vẽ lúc đi vệ sinh. Vẽ lúc chờ nhà hàng mang suất bún đậu mắm tôm ra. Mình nghĩ, cái việc đưa vẽ trở thành một phần của cuộc sống các bạn, nó quan trọng hơn là việc các bạn vẽ được những tác phẩm hoành tráng.

Fact 5: Dạo này mình giao bài tập minh hoạ bài thơ cho cả các lớp Ký hoạ nữa, không chỉ riêng lớp Minh hoạ. Ừ thì cuộc sống mà - bạn có thể dùng thi ca vào nhiều chỗ. Để đối mặt, để chạy trốn, tuỳ bạn. Hi vọng đó là gợi ý tốt để các bạn có thêm một người tình.

Fact 6: Mình rất quan trọng việc hỏi han cái động cơ học vẽ của các bạn. Có 7749 thứ động cơ ở trên đời. Nếu động cơ đó hơi sai sai, bạn sẽ không bao giờ bền bỉ với việc vẽ được đâu. Chỉ sợ khoá học vẽ này sẽ giống như Trư Bát Giới ăn nhân sâm. Nếu bạn OK với nó, thì cũng được thôi, nhưng mình sẽ hơi buồn một tí.

Động cơ đúng để học vẽ là gì? Cái này mình hay sa sả nói ở trên lớp đây. Chà, cái này phải viết hơi dài tí. Mình hôm nay hơi oải rồi, hôm khác nói tiếp nha.

Hà Nội một ngày hơi âm u. Một ngày tốt để quẩn quanh với những nỗi buồn lãng mạn.

Tranh của Bernie Fuchs. Dạo này thích tranh bác ấy ghê. Ngày nào cũng ngắm. 

#lophochongxiem #hocve See less

Trong lớp Sketching mình thường bảo mọi người: Hãy mua họa phẩm rẻ tiền.

Hãy vẽ bằng mọi thứ với được trong tầm tay, thậm chí là bằng bút sáp màu của đứa cháu nhỏ, hay vẽ lên giấy gói xôi. Hehe, đấy là trong trường hợp bạn đang ở ngoài đường và không có lấy một tờ giấy trắng trong tay.

Mua họa phẩm đắt tiền khiến ta có cảm giác phải trở nên xứng đáng với nó. Tờ giấy trắng đẹp quá, hộp màu vuông vức quá, xịn quá. Đôi khi còn không dám đặt bút vẽ vì sợ sai. Không tin, bạn thử mua một tờ giấy và một cây bút chì Caran D'ache về vẽ thử xem. Cảm giác kinh dị lắm, và có thật đó. (Trừ phi bạn giàu, thì thôi không nói làm gì)

Vì mình biết rằng các bạn đến với Hồng Xiêm, bản thân đã có nhiều gánh nặng trong cuộc sống. Các bạn muốn tìm nơi chốn để tạm thời thoát ra khỏi những guồng quay hàng ngày, muốn có thêm một tài lẻ. Vì thế, có lẽ bạn không nên bắt đầu bằng việc mua một bộ màu thật đẹp. Hãy vẽ lên giấy gói xôi. Bạn sẽ thấy là mình không có một gánh nặng nào hết. Điều đó khiến bạn lúc nào cũng có thể vẽ và luôn yêu thích nó. Việc biết vẽ, tự dưng sẽ đến rất nhanh.

Còn nếu bạn đã lỡ có hộp màu đẹp rồi, thì quá tốt. Vẽ tới đi và đừng băn khoăn nhiều quá. Cũng đừng tự trách mình khi bạn lỡ vẽ xấu, hay mắc lỗi, vì đấy là chuyện đương nhiên sẽ gặp, với bất cứ ai mới bắt đầu (mà kể cả họa sĩ chuyên nghiệp cũng khó thoát khỏi chuyện này)

P/S: Những lời trên, dành tặng những con người bận rộn, đang và sắp khởi sự học vẽ.

Nhưng đã khởi sự rồi, thì nó sẽ không còn đúng lâu nữa đâu. Đích đến cuối cùng vẫn là việc chúng ta có thể tự tin vẽ lên một tờ giấy đẹp.

𝘏𝑜̂̀𝘯𝘨 𝘟𝘪𝑒̂𝘮

𝐓𝐡𝐞̂́ 𝐧𝐚̀𝐨 𝐥𝐚̀ “𝐭𝐮̛̀ 𝐜𝐡𝐨̂́𝐢 𝐡𝐢𝐞̂̉𝐮”? 𝐚.𝐤.𝐚. 𝐕𝐢̀ 𝐬𝐚𝐨 𝐜𝐡𝐮́𝐧𝐠 𝐭𝐚 𝐥𝐚̣𝐢 𝐜𝐡𝐢̉ 𝐭𝐡𝐢́𝐜𝐡 𝐱𝐞𝐦 𝐡𝐨𝐚̣̆𝐜 𝐧𝐠𝐡𝐞 𝐧𝐡𝐮̛̃𝐧𝐠 𝐠𝐢̀ 𝐪𝐮𝐞𝐧 𝐭𝐡𝐮𝐨̣̂𝐜 𝐯𝐨̛́𝐢 𝐜𝐡𝐢́𝐧𝐡 𝐦𝐢̀𝐧𝐡?

Với nhiều người, phát biểu rằng tranh của Jackson Pollock là “đẹp” là một điều khó hiểu. 𝘛𝘢̣𝘪 𝘴𝘢𝘰 𝘯𝘩𝘶̛̃𝘯𝘨 𝘷𝘦̂́𝘵 𝘮𝘶̛̣𝘤 𝘣𝘢̂̉𝘯 𝘯𝘢̀𝘺 𝘭𝘢̣𝘪 đ𝘶̛𝘰̛̣𝘤 𝘤𝘰𝘪 𝘭𝘢̀ 𝘬𝘪𝘦̣̂𝘵 𝘵𝘢́𝘤? 𝘛𝘢̣𝘪 𝘴𝘢𝘰 𝘬𝘩𝘰̂𝘯𝘨 𝘷𝘦̃ 𝘯𝘩𝘶̛̃𝘯𝘨 𝘨𝘪̀ 𝘵𝘩𝘢̂𝘯 𝘵𝘩𝘶𝘰̣̂𝘤, 𝘣𝘪̀𝘯𝘩 𝘵𝘩𝘶̛𝘰̛̀𝘯𝘨 𝘮𝘢̀ 𝘥𝘶𝘺𝘦̂𝘯 𝘥𝘢́𝘯𝘨 𝘯𝘩𝘶̛ 𝘤𝘢́𝘤 𝘰𝘭𝘥 𝘮𝘢𝘴𝘵𝘦𝘳𝘴? 𝘓𝘰̂́𝘪 𝘷𝘦̃ 𝘵𝘳𝘶̛̀𝘶 𝘵𝘶̛𝘰̛̣𝘯𝘨, 𝘤𝘢́𝘤 𝘷𝘦̣̂𝘵 𝘮𝘢̀𝘶 𝘵𝘩𝘰̂ 𝘣𝘢̣𝘰 𝘯𝘢̀𝘺, 𝘯𝘰́ 𝘵𝘩𝘢̣̂𝘵 𝘭𝘢̀ 𝘹𝘢 𝘭𝘢̣. 𝘕𝘰́ 𝘬𝘩𝘰̂𝘯𝘨 𝘨𝘰̛̣𝘪 𝘯𝘦̂𝘯 𝘤𝘢̉𝘮 𝘹𝘶́𝘤 𝘨𝘪̀ 𝘯𝘨𝘰𝘢̀𝘪 𝘴𝘶̛̣ 𝘣𝘰̂́𝘪 𝘳𝘰̂́𝘪, 𝘩𝘰𝘢̀𝘪 𝘯𝘨𝘩𝘪 𝘷𝘢̀ 𝘭𝘢̣ 𝘭𝘢̂̃𝘮. 

Kể cả với những người cởi mở, thì quá trình tiếp nhận những trải nghiệm mới vẫn luôn cần sự chuẩn bị. Ví dụ, trước khi nếm thử đồ ăn Ả Rập lần đầu tiên, ta luôn cần chỉnh đốn lại đầu óc và cố gạt đi những định kiến về ẩm thực. Nếu không thực sự tập trung, ta rất khó thấy được cái hay trong những tác phẩm mới. Một tâm trí trong tình trạng thư giãn thường chỉ dễ bị gợi ý bởi những hình thức thể hiện quen thuộc. 

Những bản nhạc kinh điển như Mariage d'Amour của Paul de Senneville luôn dễ dàng làm chúng ta thổn thức, nhưng chúng ta thấy nhạc của Olivier Messiaen thật quái đản. Mình thử bật cho các bạn mình nghe rồi, không ai chịu nổi, kể cả với người chơi đàn lâu năm. Tuy nhiên thầy giáo có giảng qua cho mình một chút về những nhịp điệu tinh hoa mà Messiaen có sử dụng trong các tác phẩm của ông. Từ đó, mình nghe nhạc ông thường xuyên hơn vì cảm thấy hưng phấn và giàu liên tưởng hơn. 

Thầy còn bảo: ‘Đấy các bạn xem, nhạc càng đơn giản thì càng dễ tiêu hoá. Con người không ghi nhớ được một giai điệu quá lâu. Ví dụ như Black Pink chẳng hạn. Cả bài có mỗi một câu how you like that, e è e é.’

Tình trạng “từ chối hiểu” có thể gặp ở bất cứ một cá nhân nào. Tâm lý học giải thích: “Trong quá trình phát triển, con người sẽ bị gắn vào các images nguyên thuỷ. Các images này sẽ in hằn những vết tích vào vô thức trong suốt quá trình sống. Tương tự như trong thực nghiệm với đàn vịt con của Lorenz *. Những hình ảnh này sẽ gắn chặt với kế cấu nhận thức để gây những cảm xúc về những hình ảnh quen thuộc, đặc biệt là những đối tượng ban đầu. Nó cũng gây đào thải các images khác. Quá trình này gọi là chọn lọc dạng vô thức”.

(*) Vịt con mới nở từ trứng sẽ coi hình ảnh chuyển động đầu tiên trong mắt chúng là vịt mẹ. Các bạn xem Tom & Jerry nhiều sẽ nhớ cái tập mà con vịt tưởng nhầm mèo Tom là mẹ, dù mèo Tom chỉ chực chờ ăn thịt nó.

Việc chúng ta khó tiếp nhận các kích thích mới lạ, một phần vì quá trình đào thải nói trên.

Một nguyên do khác: Người ta hay lo sợ về những gì người ta không biết. Người ta chống lại nó để bảo vệ sự toàn vẹn của cái tôi. Nhiều người kịch liệt bảo vệ nghệ thuật cổ điển và phỉ báng nghệ thuật đương đại (hoặc ngược lại), đôi khi không phải vì bản thân lĩnh vực nghệ thuật đó - mà vì họ gán “cái tôi” của mình vào đó. Bạn thử nói với một con nghiện đồ luxury rằng hãng Louis Vuitton làm đồ xấu vonlai xem. Bạn sẽ bị ghét ngay lập tức. Đôi khi người ta còn sẵn sàng tử vì đạo để bảo vệ cái tôi cơ mà. Thế đã là gì. Nên mình cho rằng việc phỉ báng “đức tin” của một người là một hành động tuyên chiến, đặc biệt là những người ở nhóm nhạy cảm. Những người đang “không gặp thời” chẳng hạn. Trừ phi bạn thực sự, thực sự muốn tốt cho người ta, thì không nói.

_____________

Tranh: Jackson Pollock

𝐁𝐚̣𝐧 𝐜𝐨́ 𝐭𝐡𝐞̂̉ 𝐝𝐚̣𝐲 𝐜𝐡𝐨 𝐧𝐠𝐮̛𝐨̛̀𝐢 𝐤𝐡𝐚́𝐜 𝐛𝐢𝐞̂́𝐭 𝐯𝐞̃.

Với một vài người, nghe vậy có vẻ khó tin. Nhưng đây là sự thật.

Bộ não của con người rất tuyệt vời. Con người là loài duy nhất biết vẽ. Tức là người bình thường nào cũng có thể vẽ được, chí ít là vẽ một bức tranh cho gần giống với vật mẫu. Còn nếu bạn không thể vẽ, đó là vì bạn không biết cách bật cái R-mode trong não mình mà thôi. Có nhiều cách giúp bạn bật nút ON lắm. Ở cuối bài viết này là cách mà gần đây tôi sử dụng.

𝙏𝙝𝒆̂́ 𝙍-𝙢𝙤𝙙𝙚 𝙡𝒂̀ 𝙜𝒊̀?

Trong cuốn sách “Drawing on the Right Side of the Brain”, Betty Edwards giải thích rất tường tận mô thức hoạt động của L-mode và R-mode - ở đây chúng ta có thể hiểu một cách thô thiển* là não trái và não phải.

L-mode là vùng não thiên về phân tích, trừu tượng, đo đạc và đưa ra các phán đoán lý tính dựa trên logic, ví dụ như phán đoán “Đưa ra ba con số a, b và c. Nếu a lớn hơn b, b lớn hơn c, thì a lớn hơn c”. Trong khi tại R-mode, ta có xu hướng nhìn nhận cách mà sự vật hiện diện trong không gian và cách mà các sự vật đó phối hợp để làm nên tổng thể. Bằng cách dùng não phải, chúng ta hiểu các ẩn dụ, chúng ta nằm mơ, chúng ra kiến tạo những sự kết hợp mới mẻ của những ý tưởng.

(*) Tôi dùng từ “thô thiển” là vì chức năng của não trái và não phải không thể được phân định một cách tuyệt đối - rằng não trái điều khiển việc phân tích và não phải điều khiển việc tổng hợp thông tin. Tuy nhiên trong khuôn khổ bài viết sơ lược này, chúng ta tạm chấp nhận đó là thiên hướng vận động của hai cơ quan đó.

Một cách rất tốt để bắt đầu học vẽ mà tôi thường dùng, đó là giúp các bạn thực hiện bước chuyển từ L-mode, vốn là thiên hướng tư duy khi chúng ta ra lệnh cho bản thân rằng “mình phải giải quyết bài toán này”- sang R-mode.

Thông thường, ở L-mode, vốn là trạng thái thống trị của ngôn ngữ và óc phân tích, bạn sẽ thấy các biểu hiện sau:

 Dùng từ ngữ để gọi tên sự vật, để miêu tả và định nghĩa;

 Nhận định sự vật rời rạc từng phần;

 Sử dụng biểu tượng, ví dụ icon mặt trời và icon cái nhà . Đây là hai loại biểu tượng mà bạn được cài vào đầu, dù rất sai so với hình ảnh thực tế của chúng.

Ở R-mode, chúng ta sẽ cảm thận các trạng thái khác:

 Dùng thể thức phi ngôn ngữ (nonverbal) để nhận thức – ví dụ các bạn mô tả một cái cầu trang xoáy tròn bằng cách dùng tay vẽ một đường xoắn ốc;

 Đặt các sự vật cạnh nhau để hình thành một thể thống nhất;

 Nhận thức sự vật như là bản thân sự vật, tại chính thời khắc đó; v.v.

Ví dụ, khi vẽ chân dung, người ta thường hay dùng L-mode để “đếm” các bộ phận trên gương mặt ( Ví dụ, bạn sẽ tự nhủ: “OK, một mặt người đều có hai mắt, hai tai, một mũi, một miệng”) và thay thế nó bằng các biểu tượng. Tuy nhiên, nếu dùng R-mode để quan sát, ta sẽ thấy những đường nét trên một gương mặt phong phú và sinh động hơn thế rất nhiều.

Bạn thấy không? Đầu óc chúng ta tràn ngập các biểu tượng được cài đặt sẵn trong quá trình chúng ta lớn lên. Vì vậy mà Picasso nói: “Tôi dành cả đời để học vẽ như một đứa trẻ”, chính là để xoá các biểu tượng đó ra khỏi óc. Đây là cả một lộ trình khổ sở và vật vã. Ở trường mỹ thuật, các thầy cô luôn kêu lên với tôi: “Buông lỏng cảm xúc ra Phương ơi, em vẽ lý tính quá !”. Tôi ngầm hiểu là thầy cô muốn nói “Em hãy vẽ bằng R-mode đi”. Nhưng để điều chỉnh một thói quen tư duy là rất khó, cần phải trở lại với tính tâm trí mình và có nhiều biện pháp thực hành đặc biệt, đâu phải cưỡng ép là được. Có lúc tôi làm được, có lúc không. Điều tôi muốn nói là, đây là một hành trình dài, và tôi cũng vật vã như các bạn. Nhưng tôi đã vượt qua ngọn núi đầu tiên của trình độ sơ cấp, tôi biết cách để giúp các bạn chưa biết vẽ.

"𝘔𝑢̣𝘤 đ𝑖́𝘤𝘩 𝘤𝑢̉𝘢 𝘷𝑒̃ 𝘮𝑜̣̂𝘵 𝘣𝑢̛́𝘤 𝘵𝘳𝘢𝘯𝘩 𝘬𝘩𝑜̂𝘯𝘨 𝘱𝘩𝑎̉𝘪 𝘭𝑎̀ đ𝑒̂̉ 𝘵𝑎̣𝘰 𝘯𝑒̂𝘯 𝘮𝑜̣̂𝘵 𝘣𝑢̛́𝘤 𝘵𝘳𝘢𝘯𝘩 – 𝘯𝘨𝘩𝘦 𝘷𝑎̣̂𝘺 𝘤𝑜́ 𝘷𝑒̉ 𝘵𝘩𝑎̣̂𝘵 𝘯𝘨𝘩𝑖̣𝘤𝘩 𝘭𝑦́… 𝘔𝑢̣𝘤 đ𝑖́𝘤𝘩, đ𝑎̆̀𝘯𝘨 𝘴𝘢𝘶 𝘵𝑎̂́𝘵 𝘤𝑎̉ 𝘤𝑎́𝘤 𝘵𝑎́𝘤 𝘱𝘩𝑎̂̉𝘮 𝘯𝘨𝘩𝑒̣̂ 𝘵𝘩𝘶𝑎̣̂𝘵 𝘵𝘩𝑢̛̣𝘤 𝘵𝘩𝑢̣, 𝘤𝘩𝑖́𝘯𝘩 𝘭𝑎̀ đ𝑒̂̉ đ𝑎̣𝘵 đ𝑢̛𝑜̛̣𝘤 𝘮𝑜̣̂𝘵 𝘵𝘩𝑢̛́ 𝘵𝘳𝑎̣𝘯𝘨 𝘵𝘩𝑎́𝘪 𝘩𝘪𝑒̣̂𝘯 𝘩𝑢̛̃𝘶 (𝘴𝘵𝘢𝘵𝘦 𝘰𝘧 𝘣𝘦𝘪𝘯𝘨), 𝘮𝑜̣̂𝘵 𝘵𝘳𝑎̣𝘯𝘨 𝘵𝘩𝑎́𝘪 𝘷𝑎̣̂𝘯 𝘩𝑎̀𝘯𝘩 𝘵𝑜̂́𝘪 𝘵𝘩𝑢̛𝑜̛̣𝘯𝘨, 𝘤𝘩𝑢̛́ 𝘬𝘩𝑜̂𝘯𝘨 𝘱𝘩𝑎̉𝘪 𝘭𝑎̀ 𝘮𝑜̣̂𝘵 𝘬𝘩𝘰𝑎̉𝘯𝘩 𝘬𝘩𝑎̆́𝘤 𝘤𝑢̉𝘢 𝘴𝑢̛̣ 𝘩𝘪𝑒̣̂𝘯 𝘩𝑢̛̃𝘶." - 𝘏𝘦𝘯𝘳𝘪 𝘔𝘢𝘵𝘪𝘴𝘴𝑒́

Ở lớp Hồng Xiêm, tôi luôn bắt đầu các buổi học 1, 2, 3 của lớp sketching bằng phương pháp blind-contour hoặc semi-blindcontour. Đây là phương pháp vẽ mà người vẽ phải dán mắt vào mẫu vẽ trong suốt thời gian định trước, không nhìn giấy và không nhấc bút.

Tại buổi 1, vẽ chân dung, tôi đưa ra hai yêu cầu quan trọng và lặp đi lặp lại đến khi các học viên thành thục.

. Tưởng tượng mình như một con kiến, bò quanh các đường nét của vật mẫu. Tỷ lệ không quan trọng, nhưng phải trung thành với tất cả những đoạn lồi ra hoặc lõm vào, thẳng thớm hay nhăn nheo của vật mẫu.

. Phải có một lộ trình hợp lý để đi được qua hết các chặng cần vẽ với ít công sức nhất, giống như dòng sông từ thượng nguồn chảy về hạ lưu, và vẽ từ trung tâm lan ra xung quanh thì tốt hơn là vẽ đường bao xung quanh và tiến dần vào bên trong.

“Các bạn hãy chọn lấy một dáng dấp các bạn yêu thích và để ngòi bút trôi giống như một dòng sông, từ thượng nguồn chảy về hạ lưu nhé”

Giả sử tôi có một số hình tròn là các lộ trình mà “con kiến” phải bò qua. Nếu vẽ chân dung, những hình tròn này có thể được đặt tên, ví dụ đường chân tóc, tai trái, má phải, cằm, vai phải, cổ áo, nếp gấp áo.

Bài tập này yêu cầu học viên vẽ liên tục và kết thúc tranh trong vòng một phút.

Hai bước ở trên chẳng qua là để “lừa” cho bộ não của bạn tránh khỏi việc “đếm” các bộ phận trên chân dung người mẫu. Hãy hình dung gương mặt không phải là mắt, mũi, miệng, mà là những đường cong, đường thẳng, đoạn gập ghềnh quanh co; đó chính là cách bật R-mode ON.

Nếu bạn bắt buộc phải dùng lời lẽ để mô tả quy trình vẽ, hãy tự hỏi bản thân:

Đường cong này bắt đầu từ đâu

 Đường cong này nông hay sâu

 Đường thẳng này dài hơn hay ngắn hơn so với đường mình vừa vẽ nhỉ

Tôi nâng cấp dần bài tập của mình lên bằng cách thêm vào vài mẹo nhỏ, ví dụ như vẽ nhóm đồ vật, vẽ với viewfinder, v.v..

Kết quả là ai cũng vẽ được, từ một chậu cây, một cái ghế, cho đến một góc phố quen. Công việc bên trên của tôi không phải là dạy vẽ, mà là gợi cho bạn cách tiếp cận đúng đắn để khai mở những khả năng sẵn có của bạn thôi. Một cách cơ bản thì bạn cũng có thể dạy cho người khác biết vẽ nếu hiểu cơ chế đó. Ở trên lớp, tôi thay đổi bài tập liên tục, nhưng chỉ là về mặt hình thức để cho vui. Quan điểm cốt lõi vẫn không đổi trong suốt nhiều năm qua.

Về cảm nhận của riêng tôi, thì việc vẽ rất tuyệt vời khi bạn khám phá được một thế giới mới của tâm trí mình – khu vực mà trước đó vẫn rất tăm tối và ít được biết đến. Việc học vẽ hàng ngày của tôi giống như đi khai hoang vậy. Vất vả lắm. Lưng và vai rất đau, trời thì nóng. Nhưng cảm giác cuối cùng còn lại là sự hạnh phúc. Giống như thể mang lại ánh sáng cho một vùng đất hoang sơ vậy.

Credit tranh chị Rosie Ngo ạ